سازمان بسیج دانش آموزی تجلّی بخش صفای میلیونها دانش آموز بسیجی است که هر روز در بسیج، در باغ وسیع محبتشان را میگشایند و شاخه گلهای مهربانی تقدیم یکدیگر می کنند.
این سازمان همراه همیشگی صحنه های هم پیمائی دانش آموزان بسیجی با شهدا و جلوه های حضور و شعور آنان در عرصه هایی است که اراده هایشان غنچه غنچه میشکفد و شبنم شبنم جویبار معرفتشان در سبزه زار ایران اسلامی جریان می یابد و لبخندهای زلالشان زمزمه های امید بخش دوام و طراوت برگ و شکوفه های درخت انقلاب را در گوش هوش هر بیننده ای جاری می سازد.
تاریخچه ی اجمالی تشکیل بسیج دانش آموزی
شکل گیری بسیج و حضور دانش آموزان در عرصه های مختلف فعالیتی آن جلوه های اولیه ی تشکیل بسیج دانش آموزی بوده است. پیش بینی قسمتی بنام بسیج دانشآموزی در واحد بسیج مستضعفین که در سازمان قبلی سپاه تعبیه شده بود اوّلین پایههای سازمانی حضور بسیج دانش آموزی را در مجموعه ی بسیج و سپاه نشان میدهد.
توافقنامهی فرمانده ی نیروی مقاومت و وزیر آموزش و پرورش در سال 71 اوّلین سند رسمی و در سطح ملّی است که ارتباط سازمانی بسیج دانش آموزی با نظام آموزش و پرورش را تعریف می کند و شکل می بخشد.
قانون تشکیل و توسعهی بسیج دانش آموزی که در مجلس پنجم در سال 75 به تصویب رسید بالاترین سندی است که در سطح قانون، بسیج دانش آموزی را تعریف میکند و وظایفی را بر عهده ی نیروی مقاومت بسیج و وزارت آموزش و پرورش قرار میدهد که آیین نامه ی اجرایی این قانون را دولت نهم در سال 86 به تصویب رساند.
جایگاه بسیج دانش آموزی در چشم انداز بیست ساله
بسیج دانش آموزی نیروی مقاومت در چشم انداز بیست ساله دارای چنین ویژگیهایی است:
1ـ برخوردار از دانش آموزان داوطلب با انگیزه و امیدوار، آگاه و هوشیار، دیندار و پایبند به ارزشهای اسلامی و انقلابی، ولایتمدار و مسئولیت پذیر، عدالت خواه و آرمانگرا، شجاع و فداکار، پرتحرک و با نشاط، آموزش دیده و سازمان یافته، آشنا به فناوری ارتباطات، بهره مند از مهارتهای زندگی، با انضباط و الگو برای گروه همسالان.
2ـ برخوردار از سازمانی قانونمند، منسجم، منعطف، کارآمد، پویا، دانش آموز محور، اثربخش، گسترش یافته در کلیه ی سطوح و واحدهای آموزشی سراسر کشور.
3ـ برخوردار از قابلیتها و ظرفیتهای مناسب برای حضور فعال و اثربخش در عرصههای فرهنگی، دفاعی، امنیتی، علمی، آموزشی، سیاسی، اجتماعی، سازندگی، امدادی و ورزشی.
رسالت بسیج دانش آموزی
این سازمان که با 31 رده ی استانی و 708 حوزه ی مقاومت در بیش از 54 هزار مدرسه راهنمایی، متوسطه و پیش دانشگاهی سراسر کشور گسترش یافته است و تاکنون جمعیتی بالغ بر چهار میلیون و سیصد هزار دانش آموز به آن پیوسته اند رسالتهایی را بر عهده دارند که از آن میان میتوان به موارد زیر اشاره نمود.
الف: تشکیل بخشی از ارتش 20 میلیونی و مشارکت در دفاع همه جانبه از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن
ب: تقویت روحیه ی همیاری و مسئولیت پذیری و صیانت از هویت دینی و ملی
پ: ارتقا و تعمیق بینش و معرفت دینی و بصیرت سیاسی اعضاء
ت: کمک به نظام آموزشی کشور با ارتقای بنیه ی علمی دانش آموزان بسیجی
ث: کمک مؤثر به افزایش کارآمدی نظام تربیتی کشور.
ج: اهتمام به تربیت دانش آموزان بسیجی منطبق بر الگوهای علوی و فاطمی و معرفی آنان به منظور هدایت جامعه ی دانش آموزی کشور در راستای اهداف عالیه ی نظام.
چ: هدایت و بکارگیری توان و قابلیتهای دانش آموزان در عرصه های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، سازندگی و امدادی برای نیل به حضور فعال و تعیین کننده ی دانش آموزان در حفظ، توسعه و تعمیق انقلاب اسلامی و گسترش و نهادینه سازی فرهنگ و تفکر بسیجی در بین دانش آموزان کشور
رویکردها و خلاصه ای از اهّم برنامه ها و فعالیتهای سازمان بسیج دانش آموزی
سازمان بسیج دانش آموزی با توجه به گستردگی حوزه ی فعالیتی و تنوع بسیار زیاد در نیازهای مخاطبین جهت رشد و تعالی دانش آموزان عزیز این مرز و بوم در زمینه های مختلف با برنامه ریزی متنوع، جذاب و ابداعی سعی در ایجاد نشاط و بالندگی ایشان دارد.
الف: ارتقای معرفت دینی و اخلاقی اعضاء
1ـ طرح های ولایت استانی، نخبگان و معرفت که 2 طرح اول در قالب دوره های 7 روزه به شکل اردو برای مدیران شورای واحدهای مقاومت پیشگامان در سطح منطقه و نیز دانش آموزان نخبه ی بسیجی (قرآنی، علمی، فرهنگی، هنری و ورزشی) بصورت مرکز توسط سازمان و طرح آخر که در قالب 4 عنوان کتاب مخصوص دانش آموزان در حوزههای مقاومت بسیج برگزار می گردد.
2ـ کانون دانش آموختگان طرح ولایت که به منظور تکمیل و استمرار آموزشهای حضوری شرکت کنندگان در طرح ولایت ایجاد گردیده است.
3ـ مسابقات قرآن و عترت که در سطح واحدها، حوزه ها و مناطق مقاومت و در رشتههای حفظ، قرائت و درک مقاهیم قرآن و نهج البلاغه برگزار می گردد و مرحلهی کشوری این مسابقات تحت عنوان جشنواره ی قرآن و عترت در دو گروه مجزای خواهران و برادران با انتخاب 3 نفر برتر در هر رشته به کار خود خاتمه میدهند.
4ـ عمره ی دانش آموزان که بسیار مورد علاقه و استقبال دانش آموزان واقع گردیده است. در این برنامه زائرین بعد از طی دوره ی آموزشی بهمراه مربی های با تجربه راهی سرزمین وحی می گردند.
5ـ مسابقه ی فرهنگی گلباران و ترنم باران که در قالب ده کارت حاوی عکسها و مناظر زیبا و جملاتی از حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری همه ساله برای دانشآموزان راهنمایی و دبیرستانی برگزار می گردد و ارتباط خوب و سازنده ای را با علاقمندان برقرار نموده است.
ب: تقویت بنیه ی علمی، تحصیلی و پرورش استعدادها و توجه به نخبگان
از آنجا که مأموریت اصلی دانش آموزان تحصیل علم و دانش میباشد سازمان بسیج دانش آموزی از بدو تشکیل همواره به این مقوله عنایت خاص داشته است:
1ـ اینک در قالب 300 پایگاه علمی که بنابر توافق با وزارت آموزش و پرورش در سراسر کشور راه اندازی گردیده کلاسهای تقویتی، آمادگی برای کنکور، جلسات مشاوره و راهنمایی، بازدیدهای علمی و تشکیل انجمنهای علمی دائر است و موضوع جنبش نرمافزاری در حال تحول و دگرگونی پیش می رود.
2ـ جشنواره های علمی دانش آموزان ممتاز، مبتکر و مخترع بسیجی
در مرحله ی اول این جشنواره دانش آموزان ممتاز، مبتکر و مخترع بسیجی در مدارس شناسایی و به حوزه ها معرفی و از بین آنها بر اساس ملاکهای معتبر، حائزین امتیازهای بالاتر به سطح استانی راه می یابند که بطریق مشابه برترینهای استانی به جشنواره های کشوری راه می یابند که در آن نمایشگاهی از آثار و اختراعات آنان برپا می گردد و با معرفی به سازمان تحقیقات و مطالعات بسیج مورد حمایت مالی نیز قرار می گیرند.
3ـ برگزاری المپیادهای علمی
به منظور ایجاد زمینه ی رشد و ارتقای دانش آموزان مستعد بسیجی با همکاری مؤسسهی خدمات علمی، آموزشی رزمندگان اسلام آزمونهای مربوطه در رشته های ریاضی، فیزیک، زیست شناسی، شیمی، کامپیوتر، نجوم و ادبیات انجام می گیرد که با تشکیل اردوهای علمی ـ آموزشی و بکارگیری مجرب ترین اساتید و حائزین رتبه های برتر المپیادها برای موفقیت در المپیادهای کشوری و جهانی آماده می شوند.
4ـ برگزاری کنکورهای چند مرحله ای آزمایشی در رشته های نظری در هفت مرحله و 4 رشته و فنی ـ حرفه ای در سه مرحله و 17 رشته ی مختلف بمنظور آماده ساختن دانش آموزان با فضا و شرایط کنکور سراسری و راهیابی آسانتر به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی.
ضمناً بمنظور ارائه ی مشاوره ی تحصیلی و ایجاد آرامش روحی پیک مشاوره در چند شماره ی متوالی راهنمایی های لازم را جهت انتخاب رشته ی کنکور سراسری و دانشگاه آزاد به دانش آموزان ارائه می نماید.
گفتنی آنکه برای ایجاد شرایط مناسب بمنظور ارتقای منزلت دانش آموزان نخبه و سهولت و تسریع در ارائه ی تسهیلات لازم به ایشان به بهره گیری از نرم افزار خاصی از اطلاعات دانش آموزان نخبه، جمع آوری و در سیستم مرکزی نگهداری می گردد.
پ: ارتقای بصیرت سیاسی، اجتماعی
سازمان بسیج دانش آموزی با تأسی به رهنمودهای مقام معظم رهبری (مدظله العالی) مبنی بر حضور در صحنه های سیاسی انقلاب و داشتن بینش سیاسی آحاد جامعه بویژه قشر جوان و نوجوان در هنگامه ی انتخابات مختلف جشن تکلیفی را برای رأی اولیها برگزار نموده با ارائهی بروشورها، جزوات، سوگند نامه و دیگر اقلام تبلیغی ـ توجیهی نسبت به آگاه سازی برای حضور پرشور و نشاط دانش آموزان حائز شرایط رأی دادن، خصوصاً اعضای شورای واحدهای مقاومت مدارس، نشستهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی با دعوت از سخنرانان مجرب، خوش ذوق، مطلع و آشنا با روحیات و نیازمندیهای سیاسی ـ اجتماعی جوانان را برگزار می نماید.
ت: توسعه و تقویت فعالیتهای فرهنگی ـ هنری
1ـ یکی از برنامههایی که بمنظور توسعه و ترویج فرهنگ و تفکر بسیجی مورد توجه مسئولین سازمان است. استفاده از ابزار هنر و شعر در قالب اجرای سرودهای حماسی ـ مذهبی و دینی توسط دانشآموزان می باشد لذا با تشکیل گروههای سرود در واحدهای مقاومت و برگزاری جشنوارههای حوزهای و استانی نهایتاً منتخبین در مقاطع پویندگان (راهنمایی) و پیشگامان (متوسطه) در دو گروه مجزای خواهران و برادران به مرحله ی کشوری راه می یابند.
2ـ در اردوهای یک روزه ی فرهنگی، تربیتی و هیأتهای مذهبی با عناوین حضرت علی اکبر و زینب علیهم السلام دانشآموزان با اجرای برنامههای متنوع فرهنگی ـ تربیتی ـ مذهبی روحیهی همیاری و دینی خود را تقویت نموده با مسائل روز و مباحث اخلاقی آشنا میشوند.
3ـ مسابقات تهیه ی نشریه ی دیواری و آثار فرهنگی ـ هنری ـ ادبی و پژوهشی مختلف که به مناسبتهای ملی ـ مذهبی در بدیع ترین اشکال طراحی و اجراء می گردند، قشر وسیعی از دانش آموزان را جذب خود می نمایند و روحیه ی انجام کارهای گروهی و مشارکتی را در آنها استحکام می بخشند.
ث: حفظ و ترویج ارزشهای دفاع مقدس، روحیه ی ایثار و شهادت طلبی
از آنجا که یکی از خطیرترین مأموریتها و اهداف سازمان بسیج دانش آموزی زنده نگهداشتن یاد و خاطره ی رشادت مردی های رزمندگان اسلام و تجلیل از ایثارگران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است این سازمان با برگزاری برنامه های متنوع از جمله یادواره ی شهید فهمیده و 36 هزار شهید دانش آموز در تهران، استانها و حوزه ها (شهرستانها)، اردوهای راهیان نور برای دانش آموزان و نخبگان بسیجی، سرگذشت پژوهی شهدای دانش آموز، تألیف مجموعه ی کتابهای داستانی آسمانی ها و اجرای طرح رهروان شهید فهمیده که با حضور دانش آموزان 13 ساله ی پسر برگزار می گردد سعی کرده است این مهم را انجام و دین خود را نسبت به انقلاب اسلامی و شهدای دفاع مقدس ادا نماید؛ ضمن آنکه برگزاری صبحگاههای سراسری واحدها و مشترک حوزه ها هر یک بهانه ای جهت یادآوری نام مقدس شهدا و اجرای برنامه های معنوی می باشد.
ج: آمادگی دفاعی و تقویت روحیه سلحشوری
در کنار سایر فعالیتها و عرصه هایی که سازمان بسیج دانش آموزی به آنها توجه داشته و برای تحقق و دستیابی به آنها برنامه ریزی و سرمایه گذاری می کند ایجاد آمادگی دفاعی و تقویت روحیه ی سلحشوری با آموزش مقدماتی بسیج، اردوهای آمادگی دفاعی و اردوهای رزمی ـ فرهنگی پیشگامان محقق میگردد که قسم سوم از جذابیت خاصی برخوردار است و با استقبال زائد الوصف دانش آموزان مواجه است.
چ: ورزش، تندرستی و آمادگی جسمانی
با عنایت به اهمیت سلامت و این که همواره پیشگیری کم هزینه تر و بهتر از درمان است سازمان بسیج دانش آموزی به سلامت و صحت بدن جوانان و نوجوانان برومند ایران اسلامی توجه ویژه داشته و با طراحی و اجرای مسابقات قهرمانی ـ ورزشی از مدرسه تا مرکز در 6 رشته فوتسال، والیبال، بستکتبال، کشتی، تکواندو و پینک پنگ برای برادران و سه رشته والیبال، بسکتبال و پینک پنگ برای خواهران ـ مسابقات دوی رهروان شهدا، کوهپیمایی، دو همگانی و مسابقات دوچرخه سواری پویندگان و پیشگامان (که البته خواهران بسیجی فقط در برنامه ی کوهپیمائی میتوانند شرکت نمایند) موفق به ایجاد روحیه ی نشاط و سلامتی در دانش آموزان شده است.
ج: ارتقای دانش و مهارتهای مدیریتی و سازمانی
با توجه به اینکه دانش آموزان عزیز، آینده سازان کشور عزیزمان هستند و از اوان نوجوانی باید تحت نظامی جامع، آموزش و تربیتهای لازم را برای قبول مسئولیتهای بزرگ در خانواده و جامعه بعهده بگیرند، نظام جامع آموزشی ـ تربیتی بسیج دانشآموزی در ابعاد عقیدتی، اخلاق، فرهنگ و هنر، اجتماعی، سیاسی، علمی، سازمانی، مهارتهای زندگی، آمادگی دفاعی و احکام علمی اسلام و ... تهیه و تدوین گردیده است.
در این طرح میزان سهمیه و درصد فعالیتهای نظری و شناختی عاطفی، مهارتی و رفتاری برای هر پایه ی تحصیلی تعیین میگردد و نوع فعالیت درسه حیطه ی آموزشی، شناختی ـ عاطفی، مهارتی و رفتاری، گروه بندی و مشخص میگردد.
یکی از شیوه های آشنا نمودن دانش آموزان جهت رفع مشکلات و حل مسائل اجتماعی تقویت روحیه ی مشارکت و همفکری با سایرین می باشد که این امر را سازمان بسیج دانش آموزی در قالب شورای اندیشه یاران در سطح سه رده ی حوزهای، منطقه ای و سازمانی طراحی و اجراء نموده است.
آموزشهای عرض توجیهی نمونه دیگری از اقدامات این سازمان جهت ارتقای دانش و مهارت مدیریتی فرماندهان واعضای شورای واحدها و حوزه های مقامت می باشد که شرکت کنندگان در کلاسهای توجیهی ـ آموزشی با آخرین سیاستها، طرح ها و برنامه ها، نظامات ، روشها و شیوه های نوین اجرایی آشنا می گردند.
خ: نشر، تبلیغ و توسعه ی عرصه های اطلاع رسانی
با عنایت به نقش آثار مکتوب در ارتقاء و تعمیق بینش و دانش انقلابی ـ اسلامی دانشآموزان بسیجی و نیز نیاز به اطلاع رسانی سازمانی و انعکاس اخبار فعالیتها و دسترسی آسان و سریع علاقمندان به آنها سازمان بسیج دانش آموزی با چاپ و توزیع نشریات دیواری پویندگان و پیشگامان، ماهنامه ی پیشگامان و گاهنامه ی پویندگان، برگزاری جشنواره ی نشریات، دائر نمودن پایگاه اطلاع رسانی به نشانی www.ibs.ir، برنامه ی رادیویی مدرسهی عشق، تجهیز هسته ی خبرنگاران بسیج و تهیه ی نرم افزار آشنایی با بسیج دانش آموزی توانسته است قدمهای خوب و قابل قبولی را در توسعه ی عرصه ی اطلاع رسانی بردارد که البته با توجه به پراکندگی بسیار واحدهای دانش آموزی در سطح کشور و کمبود امکانات راه طولانی در پیش دارد.
د: غنی سازی اوقات فراغت با توسعه ی عرصه های سازندگی
با توجه به اینکه بسیج دانش آموزی گسترده ترین و بزرگترین تشکل و قشر بسیجی است که اعضای آن را دانش آموزانی پرشور و هیجان و با علاقه ای بالا برای انجام کارهای گروهی، تشکیل میدهد و در راستای اجرای فرامین مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) و به منظور هدایت شور و نشاط و هیجانات جوانان و نوجوانان به سوی فعالیتها و اقدامات مثبت و سازنده برای ارتقای مهارتهای زندگی آنان با همکاری وزارت آموزش و پرورش، جهاد سازندگی بهداشت درمان و آموزشی پزشکی، عرصه های مرمت و زیباسازی مد
ارس، باغداری، آبخیزداری، طرح واکسیناسیون و ... پیش بینی و زمینه ی حضور سازمان یافته ی دانش آموزان فراهم گردیده است.
آخرین نکته آنکه با همکاری وزارت آموزش و پرورش و با استفاده از امکانات مدارس واجد شرایط پایگاههای طرح میثاق با مدیریت حوزههای مقاومت بسیج دانش آموزی در خلال تابستان در سراسر کشور راه اندازی شده و با ارائهی برنامه های متنوع و جذاب فرهنگی، هنری، مهارتی، آموزشی و ورزشی موجبات جذب دانش آموزان و غنی سازی اوقات فراغت آنان در تابستان فراهم میگردد.